Politika za 2015. godinu

• POLITIKA CENTRALNE BANKE CRNE GORE U 2015. GODINI
  
  
  
• SMJERNICE ZA OSTVARIVANJE POLITIKE CENTRALNE BANKE CRNE GORE U 2015. GODINI

Na osnovu člana 44 stav 2 tačka 1 Zakona o Centralnoj banci Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 40/10, 46/10 i 06/13), Savjet Centralne banke Crne Gore, na sjednici održanoj 27. novembra 2014. godine, utvrdio je

POLITIKU CENTRALNE BANKE CRNE GORE U 2015. GODINI

I. U skladu sa ustavnim odgovornostima za monetarnu i finansijsku stabilnost i funkcionisanje bankarskog sistema i zakonskim ovlašćenjima, a poštujući principe nezavisnosti i transparentnosti, Centralna banka Crne Gore u 2015. godini vodiće sljedeću politiku:

1. Politiku monetarne i finansijske stabilnosti zasnovanu na preduzimanju svih neophodnih aktivnosti i primjeni svih raspoloživih instrumenata i mjera iz svoje nadležnosti, u cilju blagovremene identifikacije i minimiziranja negativnih uticaja i rizika  po stanje monetarne i finansijske stabilnosti, bilo da proizilaze iz makroekonomskog okruženja i/ili unutar finansijskog sistema. U cilju podsticanja i očuvanja monetarne stabilnosti vodiće politiku obavezne rezerve zasnovanu na ocjeni efektivnosti i efikasnosti primjene postojećih rješenja i instrumenata,  i potrebi  implementacije drugih instrumenata monetarne politike. U cilju podsticanja i očuvanja finansijske stabilnosti vršiće nadzor nad implementacijom makroprudencijalnog okvira, razvijati indikatore za ocjenu stanja finansijske stabilnosti i prevenciju pojave sistemskih rizika, kao i instrumente za njihovo suzbijanje. U cilju podsticanja stabilnosti i jačanja otpornosti bankarskog sektora nastaviće da prati i analizira stanje u bankarskom sistemu. Po potrebi i blagovremeno preduzimaće korektivne mjere, promovisaće jačanje korporativnog upravljanja i upravljanja rizicima u bankama, implementaciju međunarodno prihvaćenih standarda i principa poslovanja u ovoj oblasti. Nastaviće sa harmonizacijom regulatornog okvira sa pravnom tekovinom EU u skladu sa utvrđenom dinamikom  i jačanjem prekogranične supervizorske saradnje. Aktivno će učestvovati u sprovođenju mjera na finansijskom restrukturiranju dugova kod finansijskih institucija, u cilju podsticanja oporavka  ekonomski održivih privrednih subjekata i ublažavanja problema nekvalitetnih kredita, stimulisanja privrednog rasta i razvoja i, u konačnom, očuvanja stabilnosti finansijskog sistema.
2. Pružaće podršku Vladi Crne Gore u ostvarivanju ekonomske politike, u mjeri u kojoj to neće dovesti u pitanje ostvarivanje ciljeva, ustavnih odgovornosti i nezavisnosti Centralne banke Crne Gore.
3. Održavaće siguran, efikasan i efektivan platni sistem i raditi na implementaciji propisa iz oblasti platnog prometa čija primjena počinje 09.01.2015. godine.
4. Sprovodiće politiku efikasnog upravljanja međunarodnim rezervama i rizicima vezanim za proces investiranja sredstava međunarodnih rezervi na način da se obezbijedi nesmetano ispunjenje obaveza Crne Gore prema inostranstvu, uz poštovanje principa sigurnosti, likvidnosti i profitabilnosti, kao i nesmetano obezbjeđivanje potrebnih količina i apoenske strukture gotovog novca.
5. Nastaviće sa aktivnim učešćem  u procesu pristupanja Crne Gore Evropskoj uniji, što će tretirati kao jedan od strateških prioriteta za čiju će realizaciju alocirati adekvatne ljudske i materijalne resurse.
6. Nastaviće da održava adekvatnu strukturu ljudskih resursa sa neophodnim kvalifikacijama, znanjima i vještinama za sprovođenje politike, odnosno za ostvarenje funkcija Centralne banke Crne Gore.
7. Nastaviće da, u skladu sa standardima transparentnosti, otvoreno, jasno i blagovremeno pruža javnosti sve relevantne informacije o svom radu.
8. U cilju očuvanja, zaštite i zadržavanja istorijskog i kulturnog nasljeđa iz oblasti numizmatike u Crnoj Gori, preduzimaće se intenzivne aktivnosti na sakupljanju muzejskog materijala radi dopunjavanja numizmatičke zbirke,  s posebnim naglaskom na popunjavanje i kompletiranje kolekcije jedinog crnogorskog državnog novca – perpera.
9. Na adekvatan način razvijaće i ostale oblasti od značaja za ostvarenje ciljeva i izvršavanje funkcija Centralne banke Crne Gore, poput razvoja informacionog sistema, unaprjeđivanja međunarodne saradnje, zaštite eura od falsifikovanja i drugo.
10. Svoje funkcionisanje zasnivaće na principima društveno odgovorne organizacije kao aktivan učesnik razvoja savremenog društva.

II. Ova politika objavljuje se na internet stranici Centralne banke Crne Gore.

SAVJET CENTRALNE BANKE CRNE GORE

Na osnovu člana 44 stav 2 tačka 2 Zakona o Centralnoj banci Crne Gore (»Službeni list Crne Gore« br. 40/10, 46/10 i 06/13), Savjet Centralne banke Crne Gore, na sjednici održanoj  27. novembra 2014. godine, utvrdio je

SMJERNICE ZA OSTVARIVANJE POLITIKE CENTRALNE BANKE CRNE GORE U 2015. GODINI

1. U cilju daljeg podsticanja i očuvanja monetarne i finansijske stabilnosti, a posebno podsticanja i očuvanja stabilnosti bankarskog sistema, Centralna banka Crne Gore (u daljem tekstu: CBCG) će:

a. preduzimati sve neophodne aktivnosti i primjenjivati sve raspoložive instrumente i mjere monetarne i prudencijalne politike u skladu sa zakonom;

b. kontinuirano preispitivati politiku obavezne rezerve, ključnog instrumenta monetarne politike i, po potrebi, korigovati  stopu obavezne rezerve i/ili obuhvata osnovice;

c. blagovremeno identifikovati i ocjenjivati uticaj potencijalnih sistemskih rizika i prijetnji po finansijsku stabilnost u cilju njihovog minimiziranja  kroz implementaciju ostalih  instrumenata monetarne politike - operacija na otvorenom tržištu, kreditiranja banaka u slučaju redovnih potreba za likvidnošću i ostvarivanja funkcije kreditora u krajnjoj instanci;

d. kontinuirano pratiti i analizirati stanje u finansijskom sistemu, kroz prizmu njegove kompleksnosti koja proizilazi iz međusobne povezanosti finansijskih institucija, finansijskih tržišta i infrastrukture, i to ne samo u nacionalnim, već i u prekograničnim razmjerama;

e. kontinuirano analizirati uticaj makroekonomskog okruženja na finansijsku stabilnost i, u zavisnosti od ocjene stanja, preduzimati odgovarajuće mjere iz svoje nadležnosti i davati preporuke za preduzimanje mjera čija primjena nije u nadležnosti CBCG u skladu sa ovlašćenjima utvrđenim Zakonom o CBCG, Zakonom o Savjetu za finansijsku stabilnost i Zakonom o tekućim i kapitalnim poslovima sa inostranstvom;

f. unaprjeđivati postojeće i razvijati nove analitičke indikatore i instrumente za kvantitativnu i kvalitativnu ocjenu ranjivosti i otpornosti finansijskog i bankarskog sistema sa ciljem blagovremene identifikacije i procjene potencijalnih sistemskih  rizika i sprječavanja pojave krize većih razmjera;

g. sprovoditi makro stresna testiranja sa ciljem testiranja otpornosti bankarskog sistema na potencijalne šokove iz makroekonomskog okruženja;

h. unaprjeđivati instrumente za djelovanje u uslovima potencijalne sistemske finansijske krize;

i. sprovoditi vježbe simulacije krize u cilju testiranja efikasnosti rješenja iz plana za upravljanje finansijskom krizom u oblastima iz nadležnosti CBCG („Contingency plan“), u cilju obezbjeđenja efektivnog, konzistentnog i sveobuhvatnog djelovanja u slučaju krize pojedine banke ili sistemske krize;

j. aktivno participirati u radu Savjeta za finansijsku stabilnost, doprinoseći objektivnom sagledavanju efikasnosti rješenja sadržanih u nacionalnom planu za upravljanje finansijskom krizom na nivou cjelokupnog finansijskog sistema i implementaciji najbolje prakse u ovoj oblasti;

k. intenzivno sarađivati sa ostalim regulatorima finansijskog sistema u zemlji, u skladu sa Zakonom o Savjetu za finansijsku stabilnost, kao i sa inostranim regulatorima u domenu  odgovornosti za stabilnost finansijskog sistema;

l. radi očuvanja stabilnosti bankarskog sistema, kao ključnog elementa finansijskog sistema za očuvanje finansijske stabilnosti, CBCG će:

- nastaviti sa primjenom politike opreznog licenciranja, odnosno davanja odobrenja za ulazak novih pravnih subjekata na domaće tržište, kao i izmjena u strukturi akcionara postojećih finansijskih institucija, polazeći od zaštite interesa deponenata i povjerilaca banaka;
- raditi na unaprjeđenju procesa upravljanja rizicima u bankama i procesa supervizije zasnovanog na rizicima;
- aktivno učestvovati u sprovođenju mjera na finansijskom restrukturiranju dugova kod finansijskih institucija radi zaustavljanja  rasta nekvalitenih kredita i njihovog smanjenja na prihvatljiv nivo, što će zahtijevati dalje unaprjeđenje tehnike „on-site“ kontrole poslovanja banaka u skladu sa savremenim tendencijama iz date oblasti; 
- razvijati sisteme koji će uticati na jačanje transparentnosti i tržišne discipline, kroz sveobuhvatnu i kontinuiranu razmjenu podataka između banaka i ostalih učesnika na tržištu;
- kontinuirano unaprjeđivati i sprovoditi proces mikro stresnog testiranja banaka sa ciljem blagovremenog uvrđivanja potreba za dodatnim kapitalom i likvidnim sredstvima banaka;
- intenzivno pratiti kretanja na međunarodnom finansijskom tržištu, sa posebnim akcentom na volatilnosti koje mogu imati negativne reperkusije na bankarski sektor u Crnoj Gori, sa svrhom preventivnog djelovanja i kreiranja sistema adekvatnog nivoa zaštitnog kapitala u odnosu na spoljne šokove;
- shodno novim zakonskim rješenjima vršiti nadzor nad primjenom regulative od strane banaka u dijelu potrošačkih kredita;
- u okviru procesa pretpristupnih pregovora nastaviti sa unaprjeđenjem i usklađivanjem regulatornog okvira za banke sa pravnom tekovinom Evropske unije;
- nastaviti sa harmonizacijom uslova poslovanja sa onim na međunarodnom finansijskom tržištu, posebno kroz postepeno uvođenje najnovijih standarda definisanih u Bazelu III;
- nastaviti saradnju sa međunarodnim institucijama na polju sprječavanja pranja novca i finansiranja terorizma, uz istovremeno jačanje mehanizama i procedura neophodnih za uspješnu implementaciju datog procesa;
- razvijati saradnju sa supervizorima stranih matičnih bankarskih grupa koja imaju zavisna pravna lica u Crnoj Gori, kao i ključnim finansijskim institucijama poput Svjetske banke, Evropske banke za obnovu i razvoj, Evropske centralne banke i Evropske agencije za banke, sa ciljem sinhronizovanja supervizorskih aktivnosti;
- pratiti i implementirati unaprjeđenja na planu međunarodnih multilateralnih dogovora i usvojenih konvencija u oblasti bankarstva;

m. kontinuirano pratiti i analizirati kretanje inflacije, kao i prognozirati inflatorna kretanja u kratkom roku.

2. U cilju pružanja podrške Vladi Crne Gore u ostvarivanju ekonomske politike, u mjeri u kojoj to neće dovesti u pitanje ostvarivanje sopstvenih ciljeva i   ustavnih odgovornosti i ugroziti nezavisnost, Centralna banka će:

a. davati Vladi Crne Gore preporuke za vođenje ekonomske politike i mjerama i instrumentima iz svoje nadležnosti doprinositi intenziviranju oporavka privrednog sistema, podsticanju rasta i konkurentnosti privrede, upravljanju javnim dugom u funkciji održavanja finansijske stabilnosti;

b. učestvovati u radu na kreiranju sistemskih rješenja u cilju smanjenja nelikvidnosti privrednog sektora i podsticanja  kreditne aktivnosti banaka u mjeri koja neće značiti prekomjerno preuzimanje rizika i ugrožavanje stabilnosti bankarskog sistema;

c. pratiti i analizirati makroekonomska kretanja u Crnoj Gori, zemljama regiona, Evropske unije, kao i kretanja na globalnom nivou sa ciljem izrade prognoza makroekonomskih kretanja na nivou Crne Gore;

d. kontinuirano razvijati makroekonomski model crnogorske privrede za prognoziranje makroekonomskih kretanja i analizu efikasnosti instrumenata monetarne politike, samostalno ili u saradnji sa drugim institucijama;

e. kontinuirano prikupljati, obrađivati i publikovati statističke podatke iz domena monetarne i platnobilansne statistike, kao i druge podatke za koje je proizvođač statistike CBCG, a koji predstavljaju značajne inpute za utvrđivanje ekonomske politike;

f. publikovati tematske radne studije i druge publikacije koje će se baviti aktuelnim makroekonomskim i finansijskim problemima.

3. U cilju održavanja i unaprjeđivanja sigurnog i efikasnog platnog prometa, CBCG će:

a. kontinuirano raditi na održavanju stabilnog i efikasnog funkcionisanja platnog sistema Centralne banke za izvršavanje platnih transakcija između učesnika u platnom sistemu, kao osnovne infrastrukture platnog prometa u Crnoj Gori i njegovom daljem unaprjeđenju kroz praćenje i implementaciju međunarodnih standarda, principa i najbolje prakse funkcionisanja savremenih platnih sistema i platnog prometa uopšte;

b. nastaviti sa kvalitetnim i efikasnim obavljanjem usluga platnog prometa u zemlji, kako za postojeće, tako i za nove klijente Centralne banke;

c. raditi na implementaciji propisa iz oblasti platnog prometa čija primjena počinje 09.01.2015. godine, dalje unaprjeđivati regulatorni okvir platnog prometa prateći regulative EU i međunarodne standarde i vršiti efikasnu kontrolu obavljanja platnog prometa u cilju obezbjeđenja pružanja platnih usluga u skladu sa pozitivnim propisima;

d. sprovoditi politiku licenciranja platnih institucija i institucija za elektronski novac, kao institucija koje će se osnivati na osnovu novih propisa iz oblasti platnog prometa;

e. unaprjeđivati funkcionalni model prinudne naplate koju Centralna banka vrši u skladu sa odredbama Zakona o izvršenju i obezbjeđenju;

f. razvijati i unaprjeđivati funkciju nadgledanja platnih sistema primjenjujući načela: transparentnosti, primjene međunarodnih standarda, posjedovanja efektivnih ovlašćenja i resursa, konzistentnosti u primjeni standarda i saradnje sa drugim organima. U tom smislu, u procesu nadgledanja platnih sistema, CBCG će raditi na implementaciji novih međunarodnih standarda – “Principa za infrastrukturu finansijskog tržišta”;

g. nastaviti sa aktivnostima na unaprjeđenju infrastrukture i komponenti informacionog sistema vezanih za platni sistem CBCG na centralnoj, rezervnoj i dizaster lokaciji u cilju povećanja kontinuiteta i sigurnosti funkcionisanja platnog prometa.

4. U cilju daljeg unaprjeđivanja institucionalnih i drugih preduslova vezanih za upravljanje međunarodnim rezervama, CBCG će:

a. repozicionirati postojeće finansijske instrumente u portfoliju i unapređivati već usvojene tehnike u upravljanju rizicima i sredstvima međunarodnih rezervi, uz poštovanje principa likvidnosti i sigurnosti, a sa ciljem uspješnog uravnoteženja rizika ulaganja i ostvarenog prinosa;

b. sagledati mogućnosti investiranja sredstava u: nove finansijske instrumente   kao što su kratkoročne i srednjoročne hartije od vrijednosti emitenata iz zemalja OECD-a (država, agencija sa podrškom države, federalnih jedinica država i sl.); depozite kod poslovnih banaka; pokrivene obveznice odgovarajućeg rejtinga, sa ciljem unaprjeđenja diversifikacije ulaganja i eventualnog ostvarenja većih prinosa;

c. kontinuirano pratiti i analizirati kretanja na međunarodnom finansijskom tržištu, finansijsku situaciju i rejting banaka, kako sadašnjih, tako i potencijalnih partnera i blagovremeno prilagođavati politiku ulaganja kretanjima na tržištu kroz taktičku alokaciju, odnosno blagovremeno usmjeravati sredstva prema onima koji obezbjeđuju veći stepen sigurnosti plasmana i istovremeno mogućnost ostvarivanja većeg prihoda;

d. kvalitetno i efikasno obavljati poslove depozitara, bankara i fiskalnog agenta državnih organa i organizacija kroz kontinuirano unaprjeđivanje saradnje i regulisanje međusobnih odnosa sa klijentima;

e. unaprjeđivati postojeće i uspostavljati nove korespodentske odnose sa stranim centralnim i poslovnim bankama i drugim međunarodnim finansijskim institucijama i organizacijama;

f. kontinuirano sagledavati i planirati potrebe za gotovim novcem, sa ciljem blagovremenog i adekvatnog servisiranja potreba banaka i drugih klijenata za gotovim novcem u unutrašnjem platnom prometu;

g. blagovremeno obavljati poslove unošenja potrebnih količina i apoenske strukture novčanica i kovanog novca iz korespondentske banke u inostranstvu, kao i poslove iznošenja viška sredstava u cilju optimizacije troškova držanja gotovine u trezoru.

5. Kroz aktivno učešće u procesu pristupanja Crne Gore Evropskoj uniji, a uvažavajući obaveze koje je Crna Gora preuzela dobijanjem statusa »zemlje kandidata« i preporuke od strane Evropske komisije date u Izvještajima o analitičkim pregledima CBCG će:

a. nastaviti aktivnosti na harmonizaciji zakonodavstva sa zajedničkim tekovinama EU, u oblasti bankarskog sektora, platnog prometa, monetarne politike i statistike i ostalih oblasti iz nadležnosti CBCG;

b. nastaviti aktivnosti na daljem usklađivanju Zakona o CBCG sa pravnom tekovinom EU;

c. učestvovati u pripremi pregovaračkih pozicija, za poglavlja u kojima učestvuju predstavnici CBCG;

d. učestvovati u radnim i pregovaračkim strukturama za vođenje pregovora u dijelu iz nadležnosti CBCG, kao i u pripremi izvještaja, dokumenata i materijala neophodnih za efikasno vođenja pregovora o članstvu u EU;

e. nastaviti aktivnosti na realizaciji obaveza definisanih Sporazumom o stabilizaciji i pridruživanju i Programom pristupanja Crne Gore Evropskoj uniji 2014-2018;

f. učestovati u izradi  Nacionalnog programa ekonomskih reformi;

g. nastaviti aktivnosti na jačanju institucionalnih kapaciteta, čime se postepeno stvaraju uslovi za buduće nesmetano funkcionisanje CBCG u okviru Evropskog sistema centralnih banaka;

h. unaprijediti postojeću i uspostaviti nove vidove saradnje sa Evropskom centralnom bankom, drugim centralnim bankama zemalja članica EU, kao i sa predstavnicima drugih institucija EU;

i. učestvovati u pripremi i implementaciji projekata koji se finansiraju iz fondova EU;

j. unaprjeđivati komunikacionu strategiju na temu evropskih integracija putem izrade radnih studija i drugih publikacija u kojima će se predstaviti specifični aspekti pristupanja EU;

6. U cilju održavanja adekvatne strukture ljudskih resursa sposobnih za sprovođenje definisane politike, međunarodnih standarda i dobre poslovne prakse,  kao i implementacije promjena uslovljenih procesom evropskih integracija i drugim promjenama u poslovnom okruženju, Centralna banka će:

a. stimulisati zaposlene da, naročito u okviru tehničke saradnje, stalno rade na usavršavanju postojećih znanja i vještina neophodnih za realizaciju radnih procesa u Centralnoj banci, kao i na sticanju viših akademskih nivoa i sertifikata za određene vrste poslova;

b. razvijati mehanizme za unaprjeđenje motivacije zaposlenih.

7. CBCG će u skladu sa standardima transparentnosti: 

a. otvoreno, jasno i blagovremeno informisati domaću i inostranu javnost o svom radu putem saopštenja za javnost, web stranice CBCG, organizovanja pres konferencija, redovnih i povremenih publikacija, a po potrebi i putem intervjua, gostovanja u sredstvima javnog informisanja i dr. Pri tome, afirmisaće se princip dvosmjerne komunikacije, kako u odnosima sa  javnošću, tako i u internoj komunikaciji u CBCG, a posebna pažnja će se pokloniti informisanju zaposlenih;

b. promovisati ekonomsko znanje u društvu na način kojim se doprinosi boljem razumijevanju značaja finansijske stabilnosti i sigurnosti bankarskog sistema po cijelo društvo, odnosno razumijevanju centralnog bankarstva.

8. U cilju očuvanja, zaštite i  zadržavanja istorijskog i kulturnog nasljeđa iz oblasti numizmatike u Crnoj Gori, CBCG će:

a. sprovoditi aktivnosti na sakupljanju muzejskog materijala radi dopunjavanja numizmatičke zbirke, u prvom redu kolekcije crnogorskog novca perpera i drugih monetarnih instrumenata, kao i prikupljanje istorijske građe i dokumentacije vezano za izdavanje crnogorskog novca;

b. stručno prezentovati numizmatičku zbirku domaćoj i inostranoj javnosti;

c. promovisati Muzej novca, kao instituciju od kulturno-istorijskog značaja  i instituciju od značaja za edukovanje  javnosti i promovisanje uloge i značaja CBCG u finansijskom sistemu Crne Gore;

d. razvijati saradnju sa centralnim bankama, drugima muzejima, kulturnim, naučnim i obrazovnim institucijama u zemlji i inostranstvu, sa ciljem unaprjeđenja prakse u ovim poslovima.

9. Kao podršku za realizaciju navedenih ciljeva u ostalim oblastima, CBCG će:

a. raditi na unaprjeđivanju informacionog sistema i obezbjeđivanju adekvatnog nivoa usluga i njegove raspoloživosti i sigurnosti, a naročito na unaprjeđivanju ICT (Information Communication Technology) infrastrukture  na centralnoj, rezervnoj i dizaster lokaciji, koja je namijenjena kao osnova za rad Platnog sistema (RTGS i DNS), Glavnog bankarskog sistema, sistema Prinudne naplate, kao i ostalih aplikativnih, sistemskih i komunikacionih servisa;

b. raditi na usklađivanju sa međunarodnim standardima, naročito sa standardom za upravljanje bezbjednošću informacija ISO/IEC 27001;

c. u cilju unaprjeđenja saradnje sa međunarodnim finansijskim institucijama i organizacijama, centralnim bankama drugih zemalja i regulatornim tijelima, CBCG će:

- ispunjavati obaveze koje proističu iz članstva u Međunarodnom monetarnom fondu i uloge fiskalnog agenta države Crne Gore u toj međunarodnoj finansijskoj instituciji, kao i ispunjavanje uslova za njenu tehničku i eventualnu finansijsku pomoć;
- razvijati saradnju sa Međunarodnim monetarnim fondom, Svjetskom bankom, Evropskom bankom za obnovu i razvoj, Evropskom investicionom bankom, Bankom za međunarodna poravnanja  i drugim međunarodnim finansijskim institucijama, posebno u oblastima od značaja za CBCG;
- razvijati saradnju sa drugim centralnim bankama i finansijskim regulatornim tijelima kroz realizaciju potpisanih sporazuma, posebno u oblasti supervizije banaka, kao i predlaganje novih oblika saradnje i uspostavljanja strateških partnerstava;
- raditi na daljem afirmisanju CBCG na međunarodnom planu kroz organizovanje međunarodnih skupova i seminara, pripremu radnih i/ili studijskih posjeta i učešće visokih predstavnika CBCG na međunarodnim skupovima i konferencijama;

d. sa ciljem adekvatne zaštite eura od falsifikovanja, Centralna banka će:

- intenzivirati već uspostavljenu saradnju sa relevantnim inostranim subjektima angažovanim na planu zaštite eura od falsifikovanja (ECB, EK-OLAF, Evropski centar za tehničku i naučnu saradnju), kao i sa domaćim državnim organima - Državnim tužilaštvom i Ministarstvom unutrašnjih poslova - Upravom policije, kroz stalnu razmjenu informacija (korespondencija i izvještavanje) i učešće na seminarima i treninzima;
- nastaviti saradnju sa svim rukovaocima gotovinom u Crnoj Gori, u cilju obezbjeđenja potpune primjene donešene regulative iz oblasti zaštite eura od falsifikovanja, usklađene sa tekovinom EU/ECB, a koja podrazumijeva obuku zaposlenih i neposrednu kontrolu rada i tehnika kod svih rukovaoca gotovinom;

e. nastaviti sa aktivnostima na poboljšanju upravljanja rizicima u CBCG, kroz dalje razvijanje  procesa nadgledanja sistema internih kontrola i sistema upravljanja operativnim rizikom i rizikom reputacije;

f. nastaviti sa aktivnostima na uspostavljanju sistema za upravljanje kontinuitetom poslovanja CBCG.

10. U svom poslovanju CBCG će se voditi principima društveno odgovorne institucije, kako prema zaposlenima, tako i prema društvu u cjelini, i svoje poslovanje bazirati na univerzalnim principima zaštite ljudskih prava, prava iz oblasti rada, očuvanja životne sredine i borbi protiv korupcije. U tom cilju CBCG će:

a. nastojati da u okviru svog poslovanja usvoji, promoviše i primjenjuje deset osnovnih načela u oblastima ljudskih prava, prava iz oblasti rada, zaštite životne sredine i borbi protiv korupcije koji su definisani u Globalnom sporazumu UN kao nastavak aktivnosti na izgradnji korporativnog imidža i očuvanja postignute reputacije;

b. efikasnijim korišćenjem resursa, implementacijom primjera dobre prakse i kreiranjem dobre atmosfere za rad, stvarati uslove za kvalitetnije ostvarivanje funkcija i realizaciju radnih procesa, bolju motivaciju i angažovanje zaposlenih i smanjenje troškova poslovanja;

c. nastaviti aktivnosti na promovisanju i podizanju nivoa ekonomskog znanja integracijom u obrazovni sistem kroz učešće predstavnika CBCG kao gostujućih predavača u visokoškolskim institucijama, organizovanje i pružanje pomoći u istraživanjima iz oblasti ekonomskih nauka, nagrađivanje najboljih đaka, diplomiranih studenata, magistranata i doktoranata obrazovnih institucija;

d. nastaviti da u skladu sa finansijskim mogućnostima, izdvaja dio svog prihoda radi uključivanja u humanitarne akcije i podršku razvoju kulturnih, istorijskih i drugih vrijednosti društva i doprinositi jačanju civilnog društva kroz javno učešće u brojnim društvenim i socijalnim aktivnostima. U tom smislu, nastaviće sa praksom prezentovanja funkcionisanja CBCG i sprovođenje akcije Nedjelja štednje u cilju promovisanja štednje.

11.  Ove smjernice objavljuju se na internet stranici CBCG.

SAVJET CENTRALNE BANKE CRNE GORE