SJEDNICA SAVJETA CENTRALNE BANKE
Pedeset i šesta sjednica Savjeta Centralne banke, predsjedavao predsjednik Savjeta Ljubiša Krgović, održana je 31. januara t.g. u Podgorici.
Savjet CBCG će na prijedlog Sektora za platni promet izvršiti neophodne izmjene i dopune regulative o platnom prometu, kako bi se pored instrumenata obezbjeđenja i ovlašćenje moglo koristiti za ispostavljanje naloga za naplatu. Ovakvi nalozi će se izvršavati kao redovni nalozi u platnom prometu i to u slučajevima kada dužnik ima sredstava na računu. Savjet Centralne banke Crne Gore međutim, ne može prihvatiti inicijativu Unije poslodavaca da se ovlašćenje koje dužnik daje svom povjeriocu izvršava blokiranjem računa, na način na koji se izvršavaju izvršna rješenja suda i drugih ovlašćenih organa, jer takvu mogućnost Zakon o izvršnom postupku ne predviđa. Ukidanjem ZOP-a kao centralizovanog sistema plaćanja i prenošenjem platnog prometa na poslovne banke, otvorio se prostor za tržišno regulisanje, odnosno samoregulisanje odnosa, kako između banaka tako i između banke i njenih klijenata. Centralna banka Crne Gore ohrabruje Uniju poslodavaca da u saradnji sa Udruženjem banaka, radi na formiranju posebnih komisija pri Uduženju banaka, kao što su Komisija za tehničke standarde, Komisija za regulatorna pitanja, Komisija za jačanje finansijske discipline i slična stalna ili ad-hock tijela. Pri tom je Centralna banka, spremna da pruži kako stručnu, tako i drugu pomoć Udruženu banaka, Uniji poslodavaca i drugim asocijacijama privrede, posebno iz razloga što treba eliminisati navike iz administrativnog perioda, kada se očekivalo da se do detalja propišu i ponašanja i postupci koji se sami po sebi podrazumijevaju.
(peta revizija trogodišnjeg aranžmana)
Najava: Predstavnici misije MMF-a, koju predvodi šef misije za Srbiju i Crnu Goru Pirita Sorsa (Piritta Sorsa), boraviće u Crnoj Gori od 26. do 28. januara, gdje će u okviru pete revizije trogodišnjeg aranzmana razgovarati sa predsjednikom Savjeta CBCG Ljubišom Krgovićem, zamjenikom generalnog direktora Goranom Kneževićem, glavnim ekonomistom Centralne banke Nikolom Fabrisom, sa saradnicima.
Predstavnici Centralne banke upoznaće članove misije MMF-a sa nivoom dostignutih reformi bankarskog sistema, procesom privatizacije banaka, kreditnim aktivnostima i ključnim trendovima u poslovanju banaka, a razgovaraće se i o razvoju moneternog i deviznog tržišta, platnom bilansu u 2004. i projekcijama za 2005. godinu, kao i ostvarenim makroekonomskim pokazateljima u proteklom periodu.
Uporedo sa početkom rada novog platnog sistema u Republici, implementiran je i novi informacioni sistem kao podrška izvršenju prinudne naplate sa računa dužnika, u skladu sa Zakonom o izvršnom postupku.
Poslovi izvršenja prinudne naplate ovih dana odvijaju se u otežanim uslovima, usljed tehničkih problema čije je otklanjanje u toku. Zbog povećanog interesa stranaka, izvršnih povjerilaca i dužnika, za dobijanjem informacija u vezi nastalih problema, Centralna banka ulaže maksimalne napore u pružanju relevantnih informacija, što često prevazilazi mogućnosti organizacionih resursa Centralne banke, zaduženih za izvršenje poslova prinudne naplate. Navedeni problemi se, sa visokim prioritetom, hitno rješavaju.
Molimo sve zainteresovane stranke da komunikaciju sa Centralnom bankom, usljed nemogućnosti dobijanja promptne informacije, obavljaju pismeno se obracajući Sektoru za platni promet – Odjeljenje za registar računa sa prinudnom naplatom.
Susret Krgović – Engfeldt
Predsjednik Savjeta Centralne banke Crne Gore Ljubiša Krgović, susreo se danas u Podgorici, sa Ambasadorom Kraljevine Švedske u Srbiji i Crnoj Gori Lars-Goranom Engfeldtom, koji boravi u službenoj posjeti Crnoj Gori.
Predsjednik Savjeta i Ambasador Engfeldt razgovarali su o aktivnostima u okviru procesa pridruživanja na osnovama modela 'dvostrukog kolosjeka' i kako se na Centralnu banku Crne Gore odražava taj model. Ambasador Kraljevine Švedske, upoznat je sa opštom ekonomskom situacijom u Republici, uticajem EURA na crnogorsku ekonomiju, pozitivnim tendencijama razvoja bankarskog sistema, kao i sa makroekonomskim pokazateljima u protekloj godini i očekivanjima za 2005 godinu.
Sastanku su pored predsjednika Krgovića, prisustvovali i zamjenik generalnog direktora Goran Knežević i direktor Službe za saradnju sa međunarodnim i drugim finansijskim organizacijama Snežana Milić.
ODBAČENA TUŽBA PROTIV CBCG
Povodom čestog pisanja u medijima o navodnom ‘nezakonitom’ postupanju Centralne banke Crne Gore, u postupku utvrđivanja tehnološkog viška, Centralna banka obavještava javnost da je Osnovni sud u Podgorici, odbacio kao ‘nedopušten zahtjev tužilaca’ (13 radnika koji su proglašeni tehnološkim viškom) ‘kojim su tražili da se poništi kao nezakonit Program ostvarivanja prava zaposlenih za čijim je radom prestala potreba u Centralnoj banci Crne Gore br.09 - 1112/1 od 1.4.2004. godine’. Sud je i kao 'neosnovan' odbio njihov zahtjev 'na ime naknade nematerijalne štete zbog pretrpljenjih duševnih bolova zbog povrede ugleda' i 'na ime naknade za pretrpljeni strah'.
Podsjećamo da je utvrđivanju Programa zaposlenih za čijim je radom prestala potreba, prethodila nova organizacija poslova u CBCG, zasnovana na reformi platnog sistema u Republici i obavljanju Zakonom utvrđenih funkcija Centralne banke. Usvajanjem sistematizacije radnih mjesta izvršen je raspored zaposlenih po novoj sistematizaciji, pri čemu su osnovni kriterijumi za raspoređivanje zaposlenih na nova radna mjesta, bili kvalitet obavljanja poslova i doprinos u radu svakog pojedinca. Zaposlenima za čijim je radom prestala potreba, isplaćena je otpremnina u visini većoj od Zakonom utvrđene.
Ukidanje ovlašćenja – bolja zaštita povjerilaca
Centralna banka je u skladu sa ovlašćenjem da reguliše i kontroliše platni promet donijela set odluka kojima se reguliše platni promet u novom platnom sistemu i na novim osnovama. Za obavljanje transakcija (plaćanja i naplate) propisani su instrumenti za gotovinska i bezgotovinska plaćanja kao i način njihove upotrebe. Propisujući kao instrument i nalog za naplatu, Centralna banka je omogućila povjeriocima da uz odgovarajuće instrumente obezbjeđenja koji se dobiju od dužnika, uključujući i mjenicu, lakše realizuju svoje potraživanje. Ovlašćenje koje je do sada korišćeno nije bilo adekvatna zaštita od nesolidnih dužnika i njegovo ukidanje i zamjena drugim instrumentima obezbjeđenja predstavlja jačanje finansijske discipline i vodi boljoj zaštiti povjerilaca
Zakonom o izvršnom postupku je propisan način izvršenja prinudne naplate sa računa dužnika –pravnih lica i preduzetnika. Centralna banka je, u skladu sa ovlašćenjima iz ovog Zakona donijela Odluku o načinu sprovođenja prinudne naplate sa računa izvršnog dužnika, kojim je uredila samo način na koji se izvršava prinudna naplata. Centralna banka nije ovlašćena da propisuje ili vrši prinudnu naplatu mimo Zakona o izvršnom postupku koji je definisao postupak i pravila za izvršenje naplate potraživanja uključujući i postupak prinudne naplate (blokade).
Interes svih subjekata u poslovanju je da zaštite svoja potraživanja, a banke su više od svih zainteresovane da vrše obezbjeđenje svojih plasmana. U zavisnosti od kvaliteta obezbjeđenja plasmana, pored ostalog, mjeri se i rizik plasmana i formiranje rezervi za potencijalne gubitke.
Normalno je očekivati da banke insistiraju na kvalitetnom obezbjeđenju prilikom odobravanja plasmana pa je praksa banaka da se plasmani obezbjeđuju hipotekom i fiducijom, ali se i mjenica kao instrument obezbjeđenja koristi u ovu svrhu. Korišćenje mjenice kao instrumenta obezbjeđenja je jednostavno a, ukoliko se koristi ubrzan postupak izvršenja po njenom protestu, može se smatrati i kao efikasno sredstvo za naplatu. Iz tih razloga upotreba mjenice treba da dobije svoje pravo mjesto u ukupnom spektru instrumenata obezbjeđenja, prije svega u dužničko-povjerilačkim odnosima iz prometa roba i usluga, van bankarskih servisa.
U proceduri je donošenje novog Zakona o mjenici koji će učiniti mjenicu još efikasnijim sredstvom obezbjeđenja i naplate potraživanja. Treba međutim napomenuti, da se u bivšim Yu republikama, uz manje proceduralne korekcije, još uvijek primjenjuje i kod nas važeći Zakon o mjenici, čiji je osnovni tekst donijet još 1946. godine.
Novi platni sistem u Crnoj Gori počeo je danas sa radom. Platni sistem usklađen je sa najvažnijim međunarodnim standardima i praksom razvijenih tržišnih ekonomija. Centralna banka je implementirala novi informacioni sistem za procesiranje međubankarskih plaćanja kao i plaćanja za sopstvene i potrebe svojih klijenata. Poslovne banke su takođe implementirale sopstvene platne sisteme za obavljanje plaćanja za potrebe svojih klijenata.
Prednosti:
-Platni promet u Crnoj Gori postaće efikasniji i doprinijeće stvaranju uslova za tržišnu konkurenciju među poslovnim bankama
-Banke će povećati nivo kvaliteta platnih usluga kroz uvođenje novih servisa, prvenstveno kroz pružanje usluga elektronskog bankarstva
-Novi platni sistem treba da pruži bolju osnovu za dalje unapređenje platnog prometa između Srbije i Crne Gore