U EUROLENDU DANAS POSLJEDNJI DAN DVOVALUTNOG SISTEMA
REFORMA PLATNOG PROMETA PO PLANU
I Euro
U zemljama Eurolenda danas je posljednji dan dvovalutnog sistema – od sjutra nacionalne valute ustupaju mjesto euru.
Dvovalutni period u Crnoj Gori trajaće do 31. marta tekuće godine shodno preporukama Evropske centralne banke i Bundesbanke. Građani će do tog datuma moći da koriste marku u svim transakcijama nakon čega će jedina zvanična valuta i sredstvo plaćanja u Crnoj Gori biti euro. Konverzija marke za euro obavljaće se u poslovnim bankama i Centralnoj banci do kraja marta, a nakon tog datuma će se nastaviti isključivo u Centralnoj banci.
Do danas je ispušteno u promet 265 miliona eura u vrijednosti od oko 530 miliona maraka. Dati su avansi bankama u vrijednosti od 101,8 miliona eura, u Centralnoj banci je zamijenjeno maraka u vrijednosti od 76 miliona eura. Kroz isplate posredstvom jedinica platnog prometa Centralne banke ispušteno je 105,7 miliona eura za:
Ukupno je vraćeno u promet 15 miliona eura.
II Pilot projekat
U realizaciji Plana aktivnosti na reformi platnog sistema u Crnoj Gori, Centralna banka Crne Gore je u utorak, 26. februara 2002. godine, implementirala drugi »pilot projekat« izmještanja šalterskih usluga platnog prometa iz CBCG – Platni promet u banke.
Ovaj »pilot projekat« implementiran je u saradnji sa Crnogorskom komercijalnom bankom, koja će na svom šalteru u Baru obavljati poslove platnog prometa za svoje deponente. »Pilot projekat« će trajati 6 mjeseci.
Uz Euromarket banku, koja od 15. decembra protekle godine obavlja poslove platnog prometa za svoje deponente, ovo je druga banka u Crnoj Gori koja se i praktično uključuje u proces reforme platnog sistema.
Zajedničko opredjeljenje Centralne banke Crne Gore i Udruženja banaka je da se u Republici uspostavi platni sistem koji će biti tržišno orijentisan i usklađen sa najvišim međunarodnim standardima.
Tržišna orijentacija u reformi omogućiće bankama da ostvaruju prihode po osnovu obavljanja poslova platnog prometa, ali i korisnicima usluga da u konkurenciji među bankama izaberu onu koja pruža povoljnije uslove.
Transparentan proces i nepristrastan tretman svih banaka su osnovno opredjeljenje Centralne banke Crne Gore u daljem toku reforme platnog sistema.
Deponenti banaka će biti blagovremeno obavještavani o izmještanju usluga platnog prometa u njihove banke, a do konačnosti ovog procesa CBCG – Platni promet će nastaviti da pruža usluge platnog prometa na svojim šalterima za sve učesnike.
NIKŠIĆKA I PLJEVALJSKA BANKA DOBILE DOZVOLE ZA RAD
Savjet Centralne banke Crne Gore je, na sjednici održanoj 25. februara 2002. godine razmatrao usaglašenost poslovanja, organizacije i akata Nikšićke banke i Pljevaljske banke sa Zakonom o bankama.
Nakon što je ocijenjeno da su obije banke ispunile zakonom propisane uslove, Savjet je odlučio da se Nikšićkoj banci i Pljevaljskoj banci daju odobrenja za dalji rad.
Savjet je razmatrao efekte izdvajanja obavezne rezerve na likvidnost banaka i ocijenio da su se stekli uslovi da se smanji koeficijent rezerve čime bi se pored povećanja likvidnosti, bankama oslobodila dodatna sredstva za plasmane. Savjet je odlučio da se na utvrđenu osnovicu za izdvajanje obavezne rezerve primjenjuje, umjesto ranijeg koeficijenta rezervi od 80% koeficijent rezervi od 70%.
Savjet je razmatrao i druga pitanja iz svoje nadležnosti.
O konverziji DEM u EUR
Nacionalne valute zemalja Eurolenda prelaze u zaborav. Polako, ali sigurno, euro zauzima njihovo mjesto. Do kraja februara svih 12 zemalja EMU napustiće svoje nacionalne valute. To su već uradile Irska i Francuska.
U Crnoj Gori je rok za konverziju, po savjetu Bundes banke i Evropske centralne banke nešto duži i traje do 31. marta t.g. Eura ima dovoljno. Centralna banka, prema potrebi i intenzitetu konverzije, konstantno doprema nove količine eura u Crnu Goru.
Do danas, 19. februara 2002. godine, oko 50.000 (48.928) građana zamijenilo je svoje marke u jedinicama Platnog prometa Centralne banke (20.459) i poslovnim bankama (28.928) u Crnoj Gori.
Ukupno je zamijenjeno 216.045.916 eura, i to u bankama i Centralnoj banci 133.931.083 , a kroz gotovinske isplate 82.114.833 eura – uglavnom plate, penzije i doznake.
U cjelini, konverzija teče i iznad očekivanja preliminarnih, pesimističkih prognoza nezavisnih institucija. Povećava se količina eura koji se vraćaju u opticaj. Samo juče, 18. 2. službi za platni promet uplaćeno je blizu 1 milion eura – podatak koji ukazuje na dnevni rast uplata u eurima. Od početka konverzije ukupne uplate iznose cca 10 miliona eura.
Kroz sistem Centralne banke najviše maraka zamijenjeno je u Podgorici -za 8.805.400 eura, dok je pojedinačno najviše maraka zamijenjeno u Podgoričkoj banci – za 38.725.661 euro.
U jedinicama platnog prometa Centralne banke marke su zamijenjene za sljedeće količine eura:
Ukupno zamijenjeno u Centrlnoj banci 60.593.887 eura.
U ovlašćenim poslovnim bankama marke su zamijenjene za oznos od 73.337.196 eura. Struktura zamjene:
Ostale valute zamijenjene su u iznosu od 395.406 eura.
Shodno FAFT standardima dokumentacija o svakoj zamjeni čuva se pet godina, čime se smanjuje rizik od pranja novca.
Da podsjetimo, Centralna banka obavlja samo konverziju njemačke marke za euro – isključivo za građane Crne Gore, besplatno iznos do 5.000 DEM, uz naplatu 0.5% provizije za iznose od 5.001- do 10.000 maraka. U poslovnim bankama građanima Crne Gore besplatno se zamjenjuje iznos do 10.000 DEM. Za iznose veće od 10.000 DEM potrebno je da građanin otvori račun kod poslovne banke. Druge valute (zemalja Eurolenda ili uopšte drugih zemalja) poslovne banke mijenjaju uz odgovarajuću bankarsku proviziju. Ne rezidenti (lica koja nemaju ličnu kartu izdatu na teritoriji Crne Gore) svoju ušteđevinu mogu zamijeniti samo u poslovnim bankama – provizija je niža nego u Srbiji ili zemljama u okruženju. Ne rezidentima se smatraju i raseljena lica sa Kosova i izbjeglice koje su našle utočište u našoj Republici, osim ukoliko su stekli uslove i dobili ličnu kartu od Ministarstva unutrašnjih poslova Crne Gore.
Od 1. aprila 2002. godine prestaje dvovalutni sistem u CG. Zamjenu DEM U EUR obavljaće Centralna banka Crne Gore.
Od početka konverzije nije bilo, niti sada ima problema sa količinom eura obezbijeđenih za konverziju. U samom početku poslovne banke nijesu uzimale dovoljno velike avanse – sada je i to prevaziđeno.