CENTRALNA BANKA CRNE GORE
Rast BDP u prvih šest mjeseci iznosi 8%
Savjet Centralne banke Crne Gore na sjednici kojom je predsjedavao guverner Ljubiša Krgović, usvojio Izvještaj glavnog ekonomiste za januar-jun, 2008. godine.
Prema tom izvještaju, procijenjeni realni rast BDP-a u prvoj polovini godine iznosio je 8% što pokazuje da Crna Gora spada među zemlje koje se najbrže razvijaju u grupi evropskih privreda u tranziciji.
|
U julu je prvi put objavljen podatak o stopi inflacije mjerene indeksom potrošačkih cijena. Ovaj međunarodno uporediv indeks koji koristi EU, a koji će Centralna banka koristiti u narednom periodu, kao osnovni pokazatelj inflacije, u prvih šest mjeseci ove godine, iznosio je 5,3%. Stopa inflacije u Crnoj Gori je na nivou prosjeka regiona i nije negativno uticala na relativno visoku stopu rasta BDP-a, kao ni na kretanje zaposlenosti. Osnovni uzroci rasta inflacije su spoljni faktori, prije svega rast cijena poljoprivredno-prehrambenih proizvoda i energenata na svjetskom tržištu, kao i rast cijena električne energije. Sve značajniji faktor rasta inflacije su i unutrašnji faktori. Naime, jedan broj trgovaca i proizvođača je zloupotrebio svoj tržišni položaj i podigao cijene svojih proizvoda mnogo više nego što su im porasli troškovi, koristeći opšte povećanje cijena kao izgovor. Ujedno, sa rastom inflacije rastu i inflatorna očekivanja, tako da je jedan broj preduzeća podizao cijene svojih proizvoda iz straha da im prihodi ne budu obezvrijeđeni rastom inflacije. Rast agregatne tražnje koji je posledica rasta kupovne moći, takođe je uticao na rast cijena. Mogućnosti suzbijanja inflacije su u uslovima eurizacije prilično ograničene. Na prve dvije grupe faktora je, nezavisno od eurizacije, relativno teško uticati. Na treću grupu faktora moguće je uticati preko pojačane antimonopolske politike, kao i preko privremenog snižavanja poreza i drugih poreskih dadžbina. Rast inflacije je globalni fenomen koji je pogodio i razvijene zemlje. Tako je, napr. godišnja stopa inflacije u EU na kraju juna, dostigla 4% što je gotovo dvostruko više od stope inflacije prije dvije godine. Mjere CBCG za ograničavanje kreditne ekspanzije pokazale su se uspješnim, jer je stopa rasta odobrenih kredita u prvih šest mjeseci 2008, iznosila 21,1%, i bila je za više od tri puta niža od rasta u prvoj polovini prethodne godine. Učešće oročenih depozita je u porastu i na kraju juna oni su predstavljali 60% ukupnih depozita, što je za 12,5 procentnih poena više u odnosu na jun, 2007. godine. Fiskalna politika se i dalje vodi na zdravim osnovama. Suficit budžeta za prvih šest mjeseci je iznosio 78,1 milion eura. Ukupan javni dug iznosi 31,6% BDP, a spoljni dug 16,3% BDP. Javni dug je i pored porasta dugoročno održiv. Prema podacima Monstata, u prvih šest mjeseci Crnu Goru je posjetilo 13,3% više turista nego u istom periodu lani. Prihodi od turizma u prvih šest mjeseci, iznosili su 99 miliona eura i bili su za 27% viši u odnosu na isti period prošle godine. |
||
| Ukupan neto priliv kapitala iz inostranstva iznosio je 913,9 miliona eura, što je značajan podsticaj ekonomskom razvoju. Neto priliv stranih investicija iznosio je 311,5 miliona eura i bio je manji u odnosu na prvu polovinu prethodne godine, uz poboljšanjenje njegove strukture koja se manifestuje kroz rast ulaganja u preduzeća i banke. Sve više je prisutna i tendencija da se domaća preduzeća javljaju kao strani investitiori u drugim zemljama, i po ovom osnovu, u prvoj polovini godine, investirano je 27,5 miliona eura. |
CENTRALNA BANKA CRNE GORE
Saradnja CBCG i Banke Francuske u kontroli banaka
Centralna banka Crne Gore i Banka Francuske zaključile su Memorandum o razumijevanju i saradnji u oblasti kontrole banaka. Memorandumom je predviđena saradnja u kontroli poslovanja banaka prisutnih na teritoriji Crne Gore i Francuske, a koje posluju izvan teritorija država u kojima imaju sjedište.
Saradnja CBCG i Banke Francuske ojačaće postojeću supervizorsku mrežu kako bi se u bankama koje posluju na različitim tržištima ostvarila puna saradnja u praćenju rizika u poslovanju. Centralna banka kontinuirano radi na jačanju internacionalnog aspekta supervizije, usaglašavanju sa propisima EU, jačanju transparentnosti rada tržišta i adekvatnoj upotrebi resursa. Razvoj i širenje tržišta kao i izmijenjeni ekonomski uslovi utiču na sistem i njegove mogućnosti, stoga je povezivanje i saradnja centralnih banaka od velikog značaja za stabilnost evropskog bankarskog sistema, u kojem danas posluju iste, velike banke.
Memorandum o saradnji u oblasti kontrole banaka CBCG je do sada potpisala sa Centralnim bankama i supervizorima Slovenije, Srbije, Albanije, Makedonije, Mađarske, Hrvatske, BiH, Rusije, Grčke, Bugarske i Kipra.
CENTRALNA BANKA CRNE GORE
Zaštita eura od falsifikovanja
Centralna banka Crne Gore i Evropska komisija, odnosno evropski Biro za borbu protiv prevare (OLAF) zaključili su sporazum o saradnji i razmjeni informacija kojim se predviđa zajednička borba protiv lažnih kovanica eura. Sporazum su potpisali generalni direktor CBCG Milojica Dakić i Franc-Herman Bruner, generalni direktor evropskog Biroa za borbu protiv prevare.
OLAF i Centralna Banka planiraju saradnju u okviru svojih nadležnosti, kako bi zaštitili euro od falsifikovanja, putem razmjene informacija koje se odnose na otkrivanje falsifikata kovanica eura na teritoriji Crne Gore. OLAF će pružiti Centralnoj banci informacije koje se tiču tehničkih specifikacija i tehničkih karakteristika kovanog novca, koje su neophodne za otkrivanje falsifikata, kao i tehničku pomoć i podatke koji se odnose na falsifikate eura koji su klasifikovani kao zajedničke klase, radi njihove lakše identifikacije.